Wanneer verander je de rechtsvorm van een onderneming?

Bij de oprichting van een onderneming heb je een rechtsvorm gekozen die toen het beste aansloot op de situatie. Het kan echter voorkomen dat de huidige rechtsvorm niet meer past bij de behoeften en ontwikkeling van de onderneming. In dat geval is het mogelijk om de rechtsvorm te wijzigen. In dit artikel lees je wanneer dit een verstandige keuze kan zijn.

REDENEN VOOR VERANDERING

Er zijn verschillende redenen om de rechtsvorm van een onderneming te wijzigen. De huidige rechtsvorm kan bijvoorbeeld minder geschikt zijn naarmate de onderneming groeit, zowel in omzet als in aantal medewerkers. Een wijziging van rechtsvorm kan beter aansluiten bij de nieuwe omvang en behoeften van de onderneming. Zo kan een besloten vennootschap (bv) aandelen uitgeven om kapitaal aan te trekken, wat voordelig is voor ondernemingen met groeiplannen en de behoefte aan externe investeringen. Daarnaast maakt een rechtsvorm met beperkte aansprakelijkheid het mogelijk om grotere investeringen te doen en meer risico te nemen. Meer hierover lees je onder het kopje ‘aansprakelijkheid’.

Ook continuïteit en overdraagbaarheid kunnen een rol spelen bij het overwegen van een nieuwe rechtsvorm. Zo biedt een bv een eenvoudige structuur voor het overdragen of verkopen van de onderneming, aangezien aandelen makkelijker verhandelbaar zijn dan de activa van een eenmanszaak of partnerschapsaandelen in een vof.

Tot slot kan een verandering van de rechtsvorm fiscale voordelen opleveren. Bepaalde rechtsvormen bieden namelijk fiscale voordelen onder specifieke omstandigheden, zoals verder toegelicht wordt onder het kopje ‘belastingdienst’.

AANSPRAKELIJKHEID

Bij de keuze voor de geschikte rechtsvorm speelt de aansprakelijkheid doorgaans een grote rol. Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid ben je met je privévermogen aansprakelijk voor de schulden van jouw onderneming. Dit is bij een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid doorgaans niet het geval. Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid zijn een eenmanszaak, vennootschap onder firma (vof), commanditaire vennootschap (cv) en een maatschap. Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid zijn een besloten vennootschap (bv), naamloze vennootschap (nv), vereniging, coöperatie en een stichting.

Inhoudelijk betekent het dat onder andere bij een eenmanszaak of vof de eigenaar of vennoten hoofdelijk aansprakelijk zijn voor alle schulden van de onderneming. Indien de eenmanszaak of vof niet in staat is om haar schulden te betalen, dan kunnen schuldeisers zich richten op het privévermogen van de eigenaar of vennoten. Er kan bij een eenmanszaak of vof dan ook worden gesproken van onbeperkte aansprakelijkheid. Bij een bv is er juist sprake van beperkte aansprakelijkheid. Aandeelhouders zijn alleen aansprakelijk voor het bedrag dat ze in de onderneming hebben geïnvesteerd. Ze zijn dus niet aansprakelijk met hun privévermogen voor schulden van de vennootschap, behalve in uitzonderlijke gevallen zoals bij wanbeleid of fraude. Een onderneming met rechtspersoonlijkheid betekent dat de vennootschap een afzonderlijk juridisch persoon is en dus zelf aansprakelijk is voor haar schulden en verplichtingen.

Startende ondernemers kiezen vaak voor een eenmanszaak of vof, afhankelijk van of ze alleen of met partners ondernemen. Dat komt door de eenvoud van de oprichtingseisen en het ontbreken van startkapitaal. Andere rechtsvormen, zoals de bv, nv of cv, moeten via een notaris worden opgericht. Voor een nv geldt bovendien een startkapitaalvereiste van 45.000 euro, terwijl voor een bv slechts 0,01 euro startkapitaal nodig is.

BELASTINGDIENST

Zoals eerder vermeld, kunnen fiscale overwegingen een reden zijn om van rechtsvorm te veranderen. Een eenmanszaak of vof betaalt inkomstenbelasting, wat bij hogere winsten nadeliger kan zijn dan de vennootschapsbelasting die door een bv wordt betaald. Bij een jaarwinst van circa €200.000 of meer kan de overstap naar een bv fiscaal aantrekkelijker zijn, omdat deze lagere belastingtarieven biedt voor hogere winsten. Dit omslagpunt kan echter variëren per onderneming.

Een groot voordeel aan een bv is dat er doorgaans een lagere belastingdruk is bij hogere winsten in vergelijking met een eenmanszaak. Echter heeft een bv nog andere kosten die worden veroorzaakt door onder andere jaarrekening verplichtingen en accountantskosten.

MANIEREN OM DE RECHTSVORM TE VERANDEREN

Er zijn drie gangbare methoden om een eenmanszaak of vof om te zetten naar een bv: een activa-passivatransactie, een geruisloze omzetting en een ruisende inbreng.

Bij een activa-passivatransactie wordt de eenmanszaak of vof eenvoudig omgezet in een bv. De ondernemer richt eerst een bv op bij de notaris en draagt vervolgens de activa en passiva over aan de nieuwe bv. De oorspronkelijke onderneming blijft bestaan zonder activa en passiva, tenzij besloten wordt deze te beëindigen. Dit is een voordelige methode omdat eigendommen zonder extra kosten kunnen worden ingebracht.

Een geruisloze omzetting stelt de onderneming in staat om over te gaan naar een bv zonder directe belastingheffing op stille reserves of goodwill, aangezien de belastingclaim wordt doorgeschoven naar de bv. De bv start met dezelfde balans als de eindbalans van de eenmanszaak of vof.

In tegenstelling tot geruisloze omzetting, wordt bij ruisende inbreng wel direct belasting geheven. De activa en passiva van de eenmanszaak of vof worden overgedragen aan de bv, en de ondernemer ontvangt in ruil daarvoor aandelen. Er wordt een eindafrekening gemaakt voor de inkomstenbelasting.

Zou jij je rechtsvorm willen veranderen? Maar weet je niet hoe je dit het beste kan doen of weet je niet welke rechtsvorm het beste aansluit bij jouw onderneming? Neem dan vrijblijvend contact met ons op, wij helpen je graag verder.